THINK MICE

Dla osób budujących swój biznes od podstaw, jednoosobowa działalność gospodarcza wydaje się być naturalnym wyborem. W miarę rozwoju firmy i przybywania nowych pracowników oraz dużych zleceń, pojawia się jednak konieczność rozważenia alternatywnych form – w szczególności możliwości przekształcenia jednoosobowej działalności w spółkę.

Do głównych zalet jednoosobowej działalności gospodarczej można zaliczyć minimalne koszty rozpoczęcia takiej działalności, praktycznie natychmiastową rejestrację (działalność gospodarczą można rozpocząć już w dniu zarejestrowania w urzędzie gminy), odformalizowanie w codziennych czynnościach, a także możliwość uzyskania ulg w płaceniu składek na ubezpieczenie społeczne. Co jednak, gdy jednoosobowa działalność przestaje nam wystarczać? Przepisy Kodeksu spółek handlowych dają możliwość przekształcenia jej w spółkę kapitałową. Przed podjęciem ostatecznej decyzji warto jednak rozważyć zalety oraz wady takiego przedsięwzięcia, a także zastanowić się nad innymi możliwościami przeniesienia działalności prowadzonej dotychczas jednoosobowo do spółki.  

Jednoosobowa działalność gospodarcza a spółka kapitałowa

Do głównych zalet prowadzenia biznesu w ramach spółki kapitałowej (tj. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub akcyjnej) należy ograniczenie odpowiedzialności majątkowej wspólnika czy akcjonariusza za zobowiązania spółki. Wspólnicy i akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności majątkowej za zaciągnięte przez spółkę zobowiązania. W przypadku, gdy spółka napotka kłopoty finansowe i nie będzie w stanie regulować należności wobec kontrahentów, majątek osobisty wspólników/akcjonariuszy nie będzie zatem zagrożony. Z odmienną sytuacją mamy do czynienia w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorca prowadzący swój biznes w tej formie odpowiada za zobowiązania firmy całym swoim majątkiem osobistym bez żadnych ograniczeń. Jeżeli więc w ramach działalności  gospodarczej przedsiębiorca zaciąga coraz większe zobowiązania na rozwój swojego  biznesu, warto zastanowić się nad przekształceniem jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową, co w przypadku przestoju w interesach pozwoli uchronić majątek osobisty. 

Spółki zobowiązane są corocznie, w odróżnieniu od jednoosobowych przedsiębiorców, do składania sprawozdań finansowych ze swojej działalności do sądu. Sprawozdania te są jawne i można ja przeglądać w internecie. Możliwość szybkiego zweryfikowania sytuacji finansowej spółki może przyczynić się do łatwiejszego nawiązywania relacji gospodarczych z potencjalnymi kontrahentami. Spółka będzie często postrzegana jako bardziej wiarygodny partner niż jednoosobowy przedsiębiorca, o którego sytuacji majątkowej nie mamy żadnej wiedzy. 

Wadą dla wspólników spółek kapitałowych jest to, że muszą one płacić podatek od osób prawnych (CIT), który na końcu pomniejsza faktyczny dochód uzyskiwany ze spółki przez wspólników. W przypadku wspólników spółek kapitałowych mamy do czynienia z podwójnym opodatkowaniem – raz na poziomie spółki (podatek CIT), a drugi raz na poziomie samego wspólnika (podatek PIT od dywidendy).  Do wad spółek kapitałowych można zaliczyć także liczne formalności, jakie należy spełnić przy ich prowadzeniu. Podmioty te zobowiązane są do prowadzenia pełnej księgowości i corocznie muszą sporządzać oraz zgłaszać do sądu sprawozdania finansowe. W przypadku jakichkolwiek zmian w spółce, chociażby osobowych, konieczne jest zgłaszanie ich do Krajowego Rejestru Sądowego, co wymaga każdorazowo dokonania stosownej opłaty. Tym samym koszty administracyjne i księgowe prowadzenia spółki przewyższają koszty tożsamych działań w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej. Bardziej skomplikowany jest również proces zarządzania takim podmiotem.  

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową

Przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową wymaga spełnienia szeregu formalności. Przede wszystkim konieczne jest przyjęcie przez jednoosobowego przedsiębiorcę planu przekształcenia, który następnie podlega badaniu przez biegłego rewidenta. Generuje to relatywnie wysokie koszty. Należy również powołać członków zarządu nowo powstałej spółki oraz sporządzić jej umowę lub w przypadku spółki akcyjnej, statut.

Następnie należy przekształconą działalność zarejestrować w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS). Nowa spółka powstaje z momentem dokonania wpisu w rejestrze przedsiębiorców KRS przez sąd rejestrowy. Wskutek przekształcenia jedynym wspólnikiem lub akcjonariuszem w spółce jest dotychczasowy właściciel jednoosobowej działalności gospodarczej. Największą zaletą przekształcenia jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę kapitałową jest to, że nowo powstałej spółce przysługują wszystkie prawa i obowiązki dotychczasowego jednoosobowego przedsiębiorcy. Oznacza to, że wszelkie umowy, których stroną był jednoosobowy przedsiębiorca automatycznie przechodzą na nową spółkę, bez konieczności podpisywania aneksów i uzyskiwania zgody kontrahentów. To samo dotyczy majątku zgromadzonego dotychczas przez przedsiębiorcę na potrzeby prowadzonej działalności.  

Przeniesienie działalności gospodarczej do innej spółki

Możliwe jest także wniesienie przedsiębiorstwa jednoosobowego przedsiębiorcy jako wkładu niepieniężnego do dowolnej spółki – także osobowej (np. jawnej czy komandytowej). Przedsiębiorstwo to zespół składników materialnych i niematerialnych służących do prowadzenia działalności gospodarczej, w tym w szczególności maszyny, nieruchomości czy know-how. W skład przedsiębiorstwa nie wchodzą natomiast zawarte umowy, co należy uznać za największą wadę tego rozwiązania.

W przypadku zmiany formy działalności biznesowej w ten sposób, zawarte dotychczas z klientami umowy trzeba aneksować, przenieść w drodze cesji do spółki lub zawrzeć je na nowo. Wymaga to porozumienia z kontrahentami. Dzięki dokonaniu transformacji działalności w ten sposób, nie musimy się jednak ograniczać wyłącznie do spółek kapitałowych, jak ma to miejsce przy przekształceniu w oparciu o Kodeks spółek handlowych. Przedsiębiorstwo możemy wnieść do dowolnej spółki, której sposób funkcjonowania nam najbardziej odpowiada. Szczególnie atrakcyjna wydaje się spółka komandytowa ze względu na to, że nie jest ona podatnikiem podatku CIT, a podatek płacą tylko jej wspólnicy.  

Pośrednie przekształcenie jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę osobową

Jeżeli przedsiębiorcy zależy na przekształceniu jednoosobowej działalności gospodarczej w spółkę osobową oraz przeniesieniu dotychczasowych umów do nowej spółki, możliwe jest przekształcenie dwupoziomowe – najpierw w spółkę kapitałową, a następnie w spółkę osobową. Przepisy Kodeksu spółek handlowych dają taką możliwość. W ten sposób, przy zachowaniu ciągłości praw i obowiązków, możemy przekształcić jednoosobową działalność gospodarczą chociażby w spółkę komandytową. Proces ten jest jednak bardziej kosztowny i czasochłonny niż przeniesienie przedsiębiorstwa do spółki lub przekształcenie bezpośrednio w spółkę kapitałową. Istnieje wiele możliwości przeniesienia prowadzonej dotychczas jednoosobowej działalności gospodarczej do spółki. Przede wszystkim jednak nie w każdym przypadku spółka się sprawdzi. Jeżeli dany przedsiębiorca prowadzi działalność na mniejszą skalę, to jednoosobowa działalność gospodarcza oferuje dużą elastyczność i prostotę prowadzenia biznesu. Jeżeli jednak istnieje perspektywa realizacji dużych przedsięwzięć, warto pomyśleć o którejś ze spółek.


Maciej Marczewski prawnik, LSW Leśnodorski, Ślusarek i Wspólnicy
Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących prawa cywilnego oraz handlowego. W LSW uczestniczy w projektach inwestycyjnych, doradzając klientom w obszarach związanych z transakcjami fuzji i przejęć. Wspiera klientów w zakresie bieżącej obsługi prawnej spółek prawa handlowego, w tym również spółek publicznych. Od strony prawa korporacyjnego doradza także w procesach restrukturyzacji i upadłości. Współuczestniczy w sprawach, gdzie wymagana jest reprezentacja klientów w postępowaniach spornych, w tym w szczególności w sprawach gospodarczych oraz w postępowaniach karnych. W ramach działalności pro bono zajmował się bieżącym doradztwem prawnym dla fundacji oraz stowarzyszeń, a także prowadził warsztaty z prawa konstytucyjnego. 

www.lsw.com.pl 
www.lswipblog.pl