PRAWO
- przez Think MICE
Kino plenerowe. Jak legalnie je zorganizować?
Lato i wakacje trwają w najlepsze, a wraz z nimi sezon na kina plenerowe. Od paru lat obserwujemy rosnącą popularność tej formy spędzania upalnych wieczorów, co nie umknęło uwadze organizatorów eventów. Warto jednak pamiętać, że przygotowanie kina w plenerze wymaga spełnienia licznych wymogów prawnych.
Kina plenerowe znane są już od ponad stu lat. Pierwszy tego typu seans odbył się w Niemczech w 1916 roku. Początkowo mowa była głównie o kinach objazdowych. W praktyce wyglądało to w ten sposób, że grupa wędrownych operatorów przyjeżdżała po prostu do małych miast i miasteczek, gdzie wyświetlała seanse na specjalnie przygotowanych, rozwieszanych prześcieradłach.
Przypuszczam, że raczej nikomu w tamtych czasach nie przyszło do głowy zastanawiać się nad tym czy takie praktyki są legalne z punktu widzenia prawa. Nie myślano o konieczności zawarcia umowy licencyjnej, nie wspominając nawet o opłacaniu tantiem dla artystów wykonawców. Czasy – na szczęście dla twórców – się jednak zmieniły. Dzisiaj zorganizowanie kina plenerowego wymaga bowiem spełnienia licznych wymogów prawnych. Nie można tak po prostu rozłożyć sprzętu i wyświetlić filmu z płyty czy innego nośnika. Oczywiście nie dotyczy to wieczorów filmowych w gronie rodziny i najbliższych przyjaciół w domowym ogródku. Wtedy bowiem mamy do czynienia z dozwolonym użytkiem przewidzianym w art. 23 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych. W praktyce nie jest to jednak kino plenerowe, a rodziny wieczór filmowy.
Wymóg licencji
Aby legalnie zorganizować kino plenerowe, przede wszystkim należy uzyskać zezwolenie tj. licencje na publiczne wyświetlenie danego filmu od podmiotu, który rozporządza prawami do niego. Co do zasady jest to dystrybutor filmowy lub producent. W przypadku starszych polskich filmów mogą to być również instytucje kultury.
Taka licencja powinna określać wprost, iż jesteśmy uprawnieni do publicznego wyświetlania filmu w ramach kina plenerowego. Przy czym może ona dotyczyć tylko jednorazowego pokazu lub też pozwalać na wyświetlanie danego filmu przez określony czas np. przez cały sezon letni. W tym miejscu dobrze wspomnieć, iż w momencie gdy zamierzamy promować nasze kino plenerowe w mediach społecznościowych oficjalnymi plakatami filmowymi bądź innymi materiałami promocyjnymi, to również musimy uzyskać na to zgodę od właściciela praw.
Jeśli chodzi o opłatę licencyjną, to jej wysokość zależy od kliku czynników:
■ rodzaju filmu – co do zasady starsze produkcje są tańsze niż nowsze filmy;
■ charakteru i miejsca wydarzenia – kina plenerowe organizowane na mniejszą skalę, mające charakter wydarzeń społecznych mogą wiązać się niższymi opłatami niż te przeznaczone dla dużej publiczności w komercyjnych miejscach;
Zgłoszenie wydarzenia
Uzyskanie tylko licencji nie jest jednak wystarczające. Oprócz tego należy również zgłosić wyświetlany film do odpowiedniej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. W Polsce takimi organizacjami są przede wszystkim ZAiKS (Związek Autorów i Kompozytorów Scenicznych) oraz ZAPA (Związek Autorów i Producentów Audiowizualnych). Obie te organizacje zajmują się ochroną praw autorskich twórców i wypłatą należnego im wynagrodzenia. Jeśli chodzi o procedurę zgłaszania repertuaru kina plenerowego, to najlepiej skontaktować się w tym celu z wymienionymi powyżej instytucjami drogą mailową bądź telefoniczną. Na ich stronach internetowych znajdują się również odpowiednie formularze, które trzeba wypełnić. Po zgłoszeniu do właściwych organizacji zbiorowego zarządzania należy jeszcze uiścić odpowiednią opłatę na ich rzecz, która następnie będzie redystrybuowana do twórców.
Warto także zwrócić uwagę na to, iż muzyka, którą ewentualnie puścimy w tle przed seansem lub zaraz po nim, aby umilić czas naszym widzom, również jest chroniona autorsko. Jeśli chodzi o muzykę, to w tym przypadku nie będzie konieczne oddzielnie uzyskanie licencji od autorów, a następnie zgłoszenie do odpowiedniej organizacji zbiorowego zarządzania. Wystarczy po prostu zgłosić się i uiścić odpowiednią opłatę do ZAiKS.
Jak widać, zorganizowanie kina plenerowego – poza aspektami stricte technicznymi i logistycznymi – wymaga dopełnienia wielu formalności. Zwłaszcza, iż powyżej wspomniano jedynie o wymogach koniecznych z punktu widzenia prawa autorskiego. Do tego pozostają oczywiście jeszcze m.in. wymogi sanitarne i związane z zapewnieniem bezpieczeństwa.
Z tego powodu na rynku powstały nawet wyspecjalizowane firmy, które zajmują się zarówno pozyskaniem licencji, jak i dokonaniem zgłoszenia do odpowiedniej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi. W każdym razie dopiero po spełnieniu wszystkich powyższych warunków i formalności, mając pewność, iż nie naruszamy prawa, możemy wreszcie oddać się seansowi filmowemu w letni wieczór.
Ewa Karwowska, senior associate w kancelarii SKP Ślusarek Kubiak Pieczyk
Specjalizuje się w prawie własności intelektualnej, w szczególności w prawie autorskim. Posiada również wieloletnie doświadczenie w obsłudze prawnej filmów oraz reklam telewizyjnych. Współpracowała z największymi na rynku wytwórniami muzycznymi, producentami telewizyjnymi oraz dystrybutorami filmowymi.
